Zevende jaar bouw verliest bijna de helft aan leerlingen

In één schooljaar gehalveerd

In vergelijking met het schooljaar 2024-2025 zijn er voor 2025-2026 maar liefst 45% minder leerlingen gestart in het zevende specialisatiejaar bouw in het secundair onderwijs. Dat is een gigantische terugval in één jaar tijd. De grootste terugloop zien we in de specialisaties ruwbouw, hout, afwerking en wegenwerker.

Binnen de lijn der verwachtingen

De grote daling lag binnen de verwachtingen aangezien sinds kort het zevende jaar niet meer noodzakelijk is om een diploma te halen. Een aantal jongeren dat vroeger voor een zevende specialisatiejaar zou kiezen, stroomt daardoor onmiddellijk door naar de arbeidsmarkt of begint aan een tweejarige graduaatsopleiding. Het is afwachten of de instroom in de bouwsector, die in Vlaanderen zo’n 5.600 openstaande vacatures telt, op peil zal blijven. Embuild Vlaanderen vreest alvast van niet.  

6 jaar beroepsonderwijs is te weinig

Een zevende specialisatiejaar is nodig om leerlingen effectief klaar te stomen voor een knelpuntberoep in de bouw. Typisch presteert deze groep zeer goed op de arbeidsmarkt. Zes jaar beroepsonderwijs is daarentegen te weinig voorbereiding om echt al mee te kunnen draaien op de werf. Leerlingen die het zevende jaar overslaan en onmiddellijk aan de slag proberen te gaan, dreigen dus onvoldoende te presteren en snel te moeten afhaken.

Het verlies aan leerlingen in het zevende jaar betekent een verlies aan handen op de werf

Waarschijnlijk start een deel van de leerlingen die niet meer voor het zevende jaar kiest, in een graduaatsopleiding. Dit kan een stuk compenseren, maar niet volledig. De graduaatsopleidingen zijn immers geen één-op-één vervanging en leiden op voor andere functies in de bouw die eerder technisch en coördinerend zijn, dan gericht op uitvoerend vakmanschap. Het verlies aan leerlingen in het zevende jaar betekent dus een verlies aan handen op de werf.

“De bouwsector heeft metselaars nodig, én schrijnwerkers houtbouw, dakwerkers, tegelzetters, natuursteenbewerkers, vaktechnici installatietechnieken, CNC-operatoren, wegenwerkers enz. Net deze opleidingen situeren zich in het 7e specialisatiejaar, dat nu bijna halveert. Dit is bijzonder jammer, zowel voor de jongeren als voor de bouwbedrijven. De 7de jaren vormen een essentiële schakel voor een vlotte doorstroom van leerlingen uit het bouwonderwijs naar de werkvloer.”, zegt Caroline Deiteren van Embuild Vlaanderen.

Zevende jaar niet langer een must

Sinds kort krijgen leerlingen arbeidsmarktfinaliteit in het zesde middelbaar al een diploma secundair onderwijs. Een zevende jaar levert bijgevolg geen extra diploma op. De impact van die hervorming heeft niet op zich laten wachten. Nu blijkt uit recente cijfers en in vergelijking met vorig schooljaar (2024-2025) dat de daling in het zevende specialisatiejaar zich het sterkst voordoet in ruwbouw (-61%), decoratie- en schilderwerk (-57%), hout (-43%), koeling en warmte (-42,6%), en afwerking (-41,2%). Voor dak- en wegenwerker gaat het respectiegelijk om een daling van 25 en 20%.* Het zijn juist deze profielen die leiden naar de zwaarste bouwknelpuntberoepen.

“In het zevende jaar specialiseren leerlingen zich en verfijnen ze hun vakmanschap. Ook verwerven ze extra ervaring voor ze de arbeidsmarkt verkennen. Dat is een plus voor zowel de leerling als het bouwbedrijf”, aldus Caroline Deiteren.

Secundair bouwonderwijs gaat achteruit

Terwijl we de laatste jaren een lichte heropleving zagen van het secundair bouwonderwijs, tekenen we dit schooljaar (2025-2026) een verlies op van 6%.** Nu gaat het om 18.514 leerlingen, terwijl dat er in schooljaar 2024-2025 nog 19.699 waren. Deze cijfers hebben betrekking op de tweede graad, derde graad en het zevende specialisatiejaar tesamen. Naast het zware verlies in dat zevende jaar, zagen we ook de tweede graad met iets meer dan 2% achteruitgaan. De derde graad hield wel stand.

Globaal tellen we voor dit schooljaar (2025-2026) zo’n 11.500 leerlingen in de derde graad (vijfde en zesde middelbaar). Dat is bijna een half procent beter dan het vorige schooljaar. Maar toch verliezen verschillende richtingen heel wat leerlingen: -10% voor bouwwetenschappen; -8,5% voor de wegenbouw; -8,1% voor afwerking. De status quo in de derde graad is vooral te wijten aan de bijkomende instroom in de richting decoratie en schilderwerken die met meer dan 16% vooruitgaat. Ook de richtingen hout, en koeling en warmte houden stand.***

Graduaatsopleidingen winnen al langer aan leerlingen

De cijfers voor dit schooljaar (2025-2026) zijn nog niet bekend. Maar sinds 2019-2020 zien we het aantal inschrijvingen in de vier bouwgraduaten stelselmatig in stijgende lijn gaan. Daarbij gaat het om bouwkundig tekenen, hernieuwbare energiesystemen, werforganisatie en werkvoorbereiding hout. Terwijl die richtingen in 2019-2020 zo’n 260 studenten telden, ging het in het schooljaar 2023-2024 om 987 studenten (Bron: cijfers Dataloep)